جايگاه آثار خارجي در اقتصاد متعارف و اسلامي

سال نهم، شماره اول، پياپي 17، پاييز و زمستان 1396

محمدحسين کرمي / استاديار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     mhkarami@rihu.ac.ir
سعيد گودرزي / کارشناس‌ارشد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه      saeed.goodarzy@yahoo.com
دريافت: 12/05/1396 ـ پذيرش: 05/11/1396
چکيده
«آثار خارجي» در اقتصاد متعارف در چارچوب سازوكار بازار و بهينگي پارتو قابل تعريف است. در آثار اقتصاد اسلامي اين موضوع كمتر مورد بحث قرار گرفته است. اين مقاله با استفاده از روشي «تحليلي»، به تبيين پيوند مفهومي آثار خارجي و سازوكار بازار در اقتصاد متعارف و نقد آن از ديدگاه اقتصاددانان مسلمان مي‌پردازد. در ادامه جايگاه آثار خارجي در اقتصاد اسلامي تبيين مي‌شود. بر اساس يافته‌هاي پژوهش، آثار خارجي را به دو صورت اقتباس چارچوب مفهومي از اقتصاد متعارف و طرح اصطلاحي نو متناسب با ساختار ويژه تخصيص بهينه اسلامي مي‌توان وارد اقتصاد اسلامي كرد. در حالي كه روش اول با مشكلات و محدوديت‌هايي روبروست؛ روش دوم مي‌تواند زمينه نظريه‌پرازي اصيل در اقتصاد اسلامي را فراهم كند. آثار خارجي در مفهوم جديد پيشنهادي به معناي آثار خارج از مکانيزم بازار نيست؛ بلکه ناظر به مکانيزمي است که تخصيص بهينه مورد نظر اسلام را با اخلال مواجه مي‌كند.
کليدواژه‌ها: آثار خارجي، اقتصاد متعارف، اقتصاد اسلامي، سازوكار بازار، بهينه پارتو، تخصيص منابع، کارايي اقتصادي.
طبقه‌بندي JEL: D62، H23، P4.