کنکاشی در چگونگی ارزش پول از منظر یک اقتصاد بدون بهرة پولی بررسی تطبیقی با اقتصاد کلاسیک

عباس شاکری / استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی    shakeri.abbas@gmail.com
فرشاد مؤمنی / استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی    farshad.momeni@gmail.com
حسن سبحانی / استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران    sobhanihs@ut.ac.ir
محمدمهدی مجاهدی مؤخر / استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی    mojahedi@atu.ac.ir
* بشری بشارتی / دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی    besharati_eco@yahoo.com
دريافت: 22/01/1399 ـ پذيرش: 03/06/1399

چکيده
با پیچیده شدن نظام‌های پولی، ادبیات پردامنه‌ای در این حوزه شکل‌گرفته و بحث بر سر ماهیت پول، یکی از ادامه‌دارترین موضوعات نزد اندیشمندان بوده است. این مقاله، ضمن بررسی نظریه‌های منتخب اقتصاددانان کلاسیک و اندیشمندان مسلمانی که در این حوزه تحقیق کرده‌اند، با استفاده از روش تطبیقی‌ـ استدلالی، به دنبال بررسی علت ارزشمندی پول و ارتباط آن با بهرة پولی می‌باشد. يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهد كه پول کالا نبوده و ارزشمندی آن صرفاً به علت توافق حاکمیت و جامعه، بر سر شمارندگی ارزش‌های حقیقی است که باید معتبر بماند. همچنين بر اساس مفاهیم بازدهی نقدی و غیرنقدی دارایی‌ها، امکان بازدهی نقدی برای پول وجود ندارد. بازدهی غیرنقدی مثبت یا منفی نیز در صورت عدم برابری ارزش اسمی و حقیقی پول، که ناشر موظف به حفظ آن است، ایجاد شده و به صورت کالایی بالفعل می‌شود. افزون بر اين، به علت ماهیت پول، بازدهی غیرنقدی اولاً، یقینی و مداوم نیست، ثانیاً، متعلق به دارندة پول است. در قرارداد قرض، دارنده پول قرض گیرنده است، ازاین‌رو، هیچ توجیه حقوقی‌ـ اقتصادی برای بهره، به علت وجود بازدهی برای پول نمی‌توان متصور شد و بهره در نظام پولی خود برهم زنندة معیار شمارش ارزش‌ها و انحراف کارکرد پول از فلسفه پیدایش آن می‌شود. 
کلیدواژه‌ها: پول، ارزش پول، بازدهی، بهره، ربا.