نحوه اثرگذاري معنويت بر رشد و پيشرفت اقتصادي

 سال دوازدهم، شماره دوم، پياپي 24، بهار و تابستان 1400، ص 175 ـ 192

مقالة پژوهشي:
* سيدمحمدكاظم رجائي رامشه / دانشيار گروه اقتصاد مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني    rajaii@iki.ac.ir
سيدمحمدتقي هاشمي/ دكتري اقتصاد جامعة المصطفي العالميه    mthashemi79@gmail.com
دريافت: 1399/10/23 ـ پذيرش: 1400/3/3

چكيده
بر اساس آموزه‌هاي اسلامي و نتايج تجربه صدر اسلام و انقلاب اسلامي، تقويت معنويت به معناي تعميق ايمان و تقوا در جامعه، مهم‌ترين زيرساخت و عامل پيشرفت اقتصادي است. معنويت، حالت باطني ناشي از عمق يافتگي باور به خداوند متعال و احساس وجود او در زندگي است. برپايه اين تعريف، اقتصاد متعارف به دليل ابتناء بر سکولاريسم، امانيسم و ليبراليسم، و انحصار منابع شناخت به حس و تجربه، «اقتصاد معنوي» يا «سرمايه معنوي» را بر نمي‌تابد. بر اساس يافته‌هاي مقاله که با روش تحليلي توصيفي انجام شده، وجود ايمان و تقوي در انسان در گام اول بهره‌وري نيروي انساني را ارتقا مي‌بخشد. با تعميق ايمان و ارتقاي تقوي، روحيه جهادي در نيروي انساني شکل گرفته، فرهنگ جهادي با ارتقاي مضاعف در انگيزه نيروي انساني، بهره‌وري و کارآيي موجب شکل‌گيري کار و حرکت جهادي خواهد شد و از اين طريق پيشرفت اقتصادي مضاعف را به ارمغان خواهد آورد. انسان مؤمن و پرهيزگار، در استفاده صحيح، دقيق و کارآ از سرمايه‌هاي طبيعي، فيزيکي و دارايي پولي سرآمد است. جامعه معنوي، رکود، توقف و ايستايي و عدم استفاده بهينه از امکانات و همچنين ساختارها و نهادهاي ناكارامد را بر نمي‌تابد. بنابراين، معنويت از مسير انگيزه، با تغيير رفتار، ساختارها را بازتعريف و نهادهاي جامعه، به‌ويژه نهاد حکمراني و بازار را در جهت پيشرفت دگرگون مي‌سازد.

کليدواژه‌ها: معنويت، رشد اقتصادي، پيشرفت، حرکت جهادي، تأثير معنويت بر پيشرفت اقتصادي.
طبقه‌بندي JEL: A13، F63، D46، P4.