ارزيابي دستورالعمل آمارهاي مالي دولت (GFS) در ساختار بودجه‌ريزي کشور با نگرش اسلامي

 سال دوازدهم، شماره دوم، پياپي 24، بهار و تابستان 1400، ص 211 ـ 230
 

مقالة پژوهشي:
* سيدمحمدعلي موسوي / دكتري فلسفه اقتصاد مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(قدس‌سره)    m.a.mousavi@chmail.ir
محمدجواد توكلي/ دانشيار گروه اقتصاد مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(قدس‌سره)    tavakoli@iki.ac.ir
دريافت: 1400/2/18ـ پذيرش: 1400/6/22

چكيده
طبق تبصره 48 قانون بودجه 1380 و ماده 77 قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي مصوب 27/11/1380، دولت موظف است آمارهاي مالي خود را مطابق دستورالعمل پيشنهادي صندوق بين‌المللي پول موسوم به دستورالعمل آمارهاي مالي دولت (GFS) تنظيم كند. اين دستورالعمل بين‌المللي دربردارنده مجموعه‌اي از مفاهيم‌، تعاريف‌، طبقه‌بندي‌ها و قوانين حسابداري است. يافته‌هاي اين تحقيق که با روشي تطبيقي-تحليلي انجام شده است، از ناسازگاري برخي مباني، تعاريف، اهداف و الزامات اين دستورالعمل با آموزه‌هاي ديني و اسناد بالادستي کشور حکايت دارد. اين دستورالعمل عمدتا با هدف افزايش شفافيت بودجه كشورها در راستاي بهره‌مندي شركت‌هاي چند مليتي و گسترش سياست‌هاي جهاني‌شدن تنظيم شده است. استفاده از اين دستورالعمل در بودجه‌ريزي كشور نه تنها باعث بهبود شفافيت نشده، بلكه زمينه‌ساز آسيب‌هايي همچون آزادسازي بي‌ضابطه قيمت‌‌گذاري‌ها، حداقلي کردن مداخله حاکميت در اقتصاد، محدود کردن منابع درآمدي دولت و غلبه نگاه سکولار در هزينه‌کردهاي دولت بوده است. تركيب الزامات اين سند با برخي رويه‌هاي موجود در بودجه‌ريزي كشور، حتي موجب انفعال در حسابداري بودجه، افزايش پيچيدگي سند بودجه و طولاني‌شدن فرآيند بودجه‌ريزي شده است. مشكلات موجود لزوم تدوين رويكرد بومي در تنظيم آمارهاي مالي دولت را ضروري مي‌سازد. 

کليدواژه‌ها: بودجه‌ريزي، تحول ساختار بودجه، صندوق بين‌المللي پول، دستور العمل آمارهاي مالي دولت GFS، شفافيت بودجه، حسابداري بودجه.
طبقه‌بندي JEL:  H60، H61،H83.