سال دوم، شماره دوم، پياپي چهارم، بهار و تابستان 1390، صفحه 81 ـ 106
Ma'rifat-i Eghtesadi, Vol.2. No.2, Spring & Summer 2011
نصرالله خليلي*
چکيده
جديدترين و شايد مقبول‌ترين رويکرد در بحث‌هاي توسعه، رويکرد «توسعه انساني» است که به دنبال بروز پيامد‌هاي منفي توسعه اقتصادي صرف پديد آمد. در راستاي اين رويکرد، تحقيقات، گزارش‌ها و گردهمايي‌هاي زيادي در سطح جهان ارائه شده است. در همين زمينه « سازمان ملل متحد» از سال 1990، هر ساله سلسله گزارش‌هايي درباره «توسعه انساني کشور‌هاي جهان» منتشر مي‌سازد که طي آن، درصدد آشکار سازي چهره کشور‌ها در زمينه مسائل مختلف انساني است. از آنجا که معيار‌ها و شاخص‌هاي ارائه شده مبتني بر انسان‌شناسي سکولاريسم و ليبراليسم بوده و تنها بعد مادي مبتني بر غريزه انسان را شامل مي‌شود. از ديدگاه اسلام، نمي‌تواند ملاک عمل براي تحقق جامعه توسعه يافته اسلامي قرار گيرد. اين مقاله با طرح اين پرسش که معيار‌ها و شاخص‌هاي مناسب توسعه انساني از ديدگاه اسلام کدام است؟ با استفاده از روش «تحليل محتواي منابع نقلي و ديني» و با مراجعه به مباني، اصول و اهداف توسعه در اسلام و مفهوم توسعه انساني مورد نظر اسلام، به کشف معيار‌ها و شاخص‌هاي توسعه انساني پرداخته است و معيار‌ها و شاخص‌هاي واقع‌بينانه ايمان، تقوا، عمل صالح و وسيله (امکانات مادي زندگي) را پيشنهاد مي‌كند.
کليد واژه ها: توسعه انساني، حيات طيبه، اقتصاد اسلامي، نياز‌هاي واقعي، استعداد انسان
طبقه‌بندي JEL: C43, O15, O1
