نظام مالي اسلامي

سال هفتم، شماره دوم، پياپي 14، بهار و تابستان 1395

محمدنقي نظرپور/ دانشيار دانشكده اقتصاد دانشگاه مفيد                                           Nazarpur@mofidu.ac.ir .

روح اله عبادي/ دانشجوي دكتراي اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه                                  ، Ebadi.ro@gmail.com .

سيدهادي ميرحسيني/ كارشناس ارشد مديريت مالي                                        S.h.mirhosseyni@gmail.com

دريافت: 10/02/1395 ـ پذيرش: 20/06/1395

چكيده

يکي از اقدامات ضروري جهت گسترش اوراق بهادار اسلامي، تجزيه و تحليل ريسک اين اوراق و تلاش براي پوشش آن است. در ميان اوراق بهادار اسلامي، اوراق استصناع از جايگاه ويژه اي برخوردار است. براي انتشار اين اوراق مدل هاي اجرايي متنوعي پيشنهاد شده است. يکي از معيارهاي انتخاب ميان مدل هاي پيشنهادي، تجزيه و تحليل ريسک هاي بالقوه و بالفعل اوراق مزبور در بازارهاي اوليه و ثانويه است. اين بررسي مي تواند به تقويت پوشش ريسک اين اوراق، و در نتيجه افزايش مقبوليت عمومي آن کمک نمايد. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و پرسش نامه اي، ضمن ارزيابي ريسک مدل هاي اجرائي اوراق استصناع، به بررسي مدل بهينه پوشش ريسک آن مي پردازد. بنا به فرضيه تحقيق «الگوي عملياتي ارايه شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار بهينه ترين الگو براي پوشش ريسک اوراق استصناع مي باشد». براي ارزيابي اين فرضيه تحقيق از روشAHP و TOPSISجهت تحليل داده هاي پرسش نامه اي استفاده شده است. يافته هاي مقاله حاکي از برتري مدل پيشنهادي بورس در پوشش ريسک عملياتي اوراق استصناع نسبت به ساير مدل ها دارد. مدل اوراق استصناع غيرمستقيم، مدل بانك مركزي و مدل اوراق استصناع موازي از نظر پوشش ريسک در رتبه هاي بعدي قرار مي گيرند.

کليدواژه ها: اوراق استصناع، نظام مالي اسلامي،پوشش ريسك اوراق استصناع، روشAHP و TOPSIS

طبقه بنديJEL: G10 E44 G24 P4.

سال هفتم، شماره اول، پياپي 13، پاييز و زمستان 1394

حسين صمصامي / استاديار دانشگاه شهيد بهشتي       Samsami@sbu.ac.ir

فرشته كيانپور / كارشناس ارشد اقتصاد پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي               f.kiaynpour@ihcs.ac.ir

دريافت: 22/08/1394 ـ پذيرش: 14/12/1394

چكيده

يكي از مسائل مطرح در نظام مالي اسلامي بررسي امكانِ خلق پولِ توسط نظامِ بانكي است. بنا به فرضيه مقاله، كه به روش تحليلي بررسي شده، خلق پول در نظام مالي اسلامي مشروع نيست. مطالعات صورت گرفته در اقتصاد متعارف و اسلامي حاكي از مشكلات بيشمار خلق پول از جمله بي ثباتي اقتصادي ـ ركود و رونق، بي ثباتي در عرضة پول، افزايش تمايلات تورمي، رشد اجباري، تخريب محيط زيست، استثمار كارگر، فساد فرايند دموكراتيك، افزايش نابرابري و نقض عدالت، محروميت اجتماعي، ورشكستگي بانك ها، تحميل بيمة سپرده، مخاطرة اخلاقي، سرمايه گذاري بي فايده و حباب دارايي مي باشد. يافته هاي اين پژوهش كه براساس رويكرد «كل گرايانه- غايت محور» رايج در مطالعات اقتصاد اسلامي به دست آمده است، نشان مي دهد كه خلق پول توسط نظام بانكي به «بي ثباتي اقتصادي»، «عدم ايفاي تعهد» و « اكل مال به باطل» منجر مي شود. همچنين خلق پول مانع تحقق اهداف نظام مالي اسلامي مانند «عدالت اجتماعي»، «رشد اقتصادي» و «تثبيت قيمت ها» مي شود. ازاين رو، امكان خلق پول توسط نظام بانكي به شكل كنوني در نظام مالي اسلامي وجود ندارد.

كليدواژه ها: خلق پول، نظام مالي اسلامي، بانكداري اسلامي، اقتصاد مالي، بانك تجاري.

طبقه بندي JEL: P49, E59, P24, E58